Άσκηση με βάρη και βελτίωση του κάθετου άλματος, του Κ.Σωτηρόπουλου & συνεργατών
Κώστας Ν. Σωτηρόπουλος, Ηλίας Γ. Σμήλιος, Μάριος Α. Χρίστου και Σάββας Π. Τοκμακίδης
Η προπόνηση με βάρη για τη βελτίωση της μυϊκής δύναμης είναι σημαντική τόσο για την εκτέλεση δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής όσο και για την εκτέλεση ειδικών αθλητικών κινήσεων όπως το κάθετο άλμα. Το κάθετο άλμα, που αποτελεί μια από τις βασικές ικανότητες που απαιτούνται στην πετοσφαίριση, εξαρτάται κυρίως από τον έλεγχο του νευρομυϊκού συστήματος (συντονισμός, συγχρονισμός, τεχνική) και την μυϊκή δύναμη. Στους αρχάριους αθλητές η αύξηση της απόδοσης επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της προπόνησης για βελτίωση του νευρομυϊκού ελέγχου. Αντίθετα, σε προχωρημένους αθλητές ο νευρομυϊκός έλεγχος είναι ήδη ανεπτυγμένος με αποτέλεσμα η βελτίωση της απόδοσης να επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της αύξησης της μυϊκής δύναμης (Bobbert et al 1994). Ο όρος μυϊκή δύναμη δηλώνει γενικά την ικανότητα του ανθρώπου να υπερνικά εξωτερικές αντιστάσεις ή το βάρος του σώματός του μέσω της ενέργειας των μυών. Διακρίνεται σε επιμέρους μορφές όπως η μέγιστη δύναμη (το μέγιστο φορτίο που μπορεί να υπερνικηθεί σε μια συγκεκριμένη κίνηση για μια επανάληψη – 1 μέγιστη επανάληψη, 1-ΜΕ), η μυϊκή ισχύς (η ικανότητα ανάπτυξης υψηλών τιμών δύναμης σε μικρό χρονικό διάστημα) και η μυϊκή αντοχή που ορίζεται ως η ικανότητα υπερνίκησης υψηλών φορτίων (>30% της 1-ΜΕ) για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Η κάθε μορφή δύναμης είναι καθοριστική για την εκτέλεση ορισμένων αθλητικών κινήσεων. Για παράδειγμα, το κάθετο άλμα αποτελεί έκφραση της μυϊκής ισχύος και η ανάπτυξή της επιφέρει και βελτίωση του άλματος.
Η ανάπτυξη των διαφόρων μορφών της δύναμης μέσω της προπόνησης με βάρη εξαρτάται από τον συνδυασμό των παραγόντων της επιβάρυνσης (φορτίο, επαναλήψεις, αριθμός σετ, διάλειμμα μεταξύ των σετ). Η χρήση υψηλού φορτίου βελτιώνει τη μέγιστη δύναμη, η χρήση μέσου φορτίου τη μυϊκή αντοχή και η χρήση χαμηλών έως υψηλών φορτίων με υψηλή ταχύτητα εκτέλεσης τη μυϊκή ισχύ. Ωστόσο, οι μορφές της δύναμης είναι αλληλένδετες και η ανάπτυξη μιας μορφής επηρεάζει έως ένα βαθμό και τις άλλες ανάλογα με το προπονητικό επίπεδο του αθλητή. Σε αρχάριους αθλητές, οποιοδήποτε πρόγραμμα άσκησης με βάρη βελτιώνει γενικά την ικανότητα της δύναμης, ενώ σε προπονημένα άτομα απαιτείται η χρήση εξειδικευμένων προγραμμάτων για την ανάπτυξη των ειδικών μορφών της δύναμης.
Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι η σύνοψη των αποτελεσμάτων ερευνητικών εργασιών οι οποίες μελέτησαν τη βελτίωση του κάθετου άλματος με την άσκηση με βάρη. Η ανάπτυξη γίνεται με βάση το προπονητικό επίπεδο του ασκούμενου ενώ σε κάθε επίπεδο εξετάζεται η επίδραση εξειδικευμένων προγραμμάτων με βάρη στην ανάπτυξη της αλτικής ικανότητας.
ΠΗΓΗ www.seppe.g
r